جوانان امروزين و پايبندي به عقايد و ارزشهاي ديني در گفتگوي خبرنگاران خارجي با آيت الله العظمي صانعي

اشاره؛
دغدغه خاطریی که بيش از گذشته پيرامون مسائل جوانان امروزين درباره پايبندی آنان به باورها و اعمال و فروع دينی وجود دارد، در کمتر برهه ای از زمان نمود دارد. علاوه بر کنشگران وطنی که دل در گرو مسائل اجتماعی جوانان دارند، برخی ناظران خارجی هم به اين مسأله پرداخته و در مقاطع مختلفی که در دهه نود، امکان حضور داشته اند گوش های از پرسش هايی خود را در همين عرصه مطرح و از انديشمندان خواهان پاسخ شده اند. آنچه در ذيل می آيد گلچينی از اين ديدارها و پرسش و پاسخ های آيت الله العظمی صانعی است.

گريز جوانان از عمکردهاي ناعادلانه، نه گريز از دين

* خبرنگار رسانه پراسپكت انگلستان، خانم وندى استيونس و خبرنگار مجله كريسمون آلمان، آقاى آلبرت متزگر:

آيا به نظر شما جوانها به نوعى از اسلام روي گردان شده اند؟

پاسخ: جوانان ما علاقه مند به اسلام هستند و از اسلام هيچ موقع رويگردان نمي شوند و اگر در ظاهر امر، از خود، بعضى از مسائل را بروز مي دهند در حقيقت اين به معناى روي گردانى از دين نيست، بلكه به اين معناست كه به نحوه عملكرد بعضى از افراد، معترض و منتقد هستند كه در زير لواى دين، چهره دين را مخدوش و از دين يك چهره خشن و بى منطق ارائه مي كنند وگرنه دينى كه تحميل و استبداد در آن نباشد وحاكم هم به گونه اي عمل كند كه محبوب مردم باشد اين مورد علاقه و پذيرش همه جوانان ومردم ماست. جوانانى كه از دانشگاه هاى سراسر كشور با ما در ارتباط هستند، وقتى با آنها صحبت مي شود نسبت به اسلام ابراز علاقه مي كنند ليكن با استبداد و خود محورى مخالف هستند. درنتيجه و به نظر ما، گرايشهاى مذهبى در جوانان هم بيشتر و هم عميق تر شده، چرا كه گرايش آنها آگاهانه است و اگر امروز يك نوع گريزى از سوي آنها مشاهده مي شود اين در حقيقت گريز از نحوه عملكردها و بي عدالتي هاست نه گريز از مذهب و دين، چرا كه دين يك امر فطرى است و از امر فطرت گريزى نيست. جامعه و نسل جوان ما در هر كجا بهترين استعدادها را دارند، اما فشارهاى وارد شده به آنان سبب شده كه اين استعدادها نتوانند به خوبي رشد كنند و به صحنه بيايند. امروز دشمنان مي خواهند به هر طريق ممکن از انقلاب و اسلام انتقام بگيرند. برخي تلاش مى كنند كه فرزندان، ياران و شاگردان امام و فرزندان اسلام و نسل آگاه مطرح نشوند، آنها مي خواهند كسانى مطرح شوند كه چيزى جز حرف نادرست زدن و اسلام را در دنيا طرد و بد نام كردن، هنر ديگرى ندارند. به واسطه همين افراد و نظرات و کردار آنان است که قشر جوان ما از دين و ارزشهاي آن طرد مي شوند. شما به سيره و روش بزرگاني مانند شهيد مطهرى وشهيد بهشتى نگاه کنيد که چگونه در آن رژيم، دانشگاه را به سوى اسلام جذب كردند؛ جواناني که در انقلاب و جنگ وارد ميدان شدند. با برخي کج سليقه گي ها و کارهاي نادرست، كارى نكنيم كه خداى ناخواسته زمينه فاصله گرفتن دانشگاهها و جوانان از دين و ايمان فراهم شود.

جوانان، و دينِ سازگار با حقوق بشر و دموکراسي

* در ديدار آقاي راجرکوهن، خبرنگار ارشد روزنامه نيويورک تايمز آمريکا و نويسنده اثر مشهور «قلبهاي سنگ شده» و خانم آندره آنوسه از خبرنگار مجـله اشپـيگل آلمان، با معظّم له:

اين که به طور کلّي گفته مي شود: از اعتبار دين در ميان جوانان کاسته شده است يک اشتباه است؛ بله! آن ديني که با حقوق بشر و دموکراسي سازگار نباشد اعتقاد به اين دين کم شده است؛ اما آن ديني که با حقوق بشر و دموکراسي سازگار است اين دين رو به رشد ميباشد و علّت آن اين است که جوانان ديني را ميخواهند که در آن از استبداد و خشونت، خبري نباشد. بنابراين جوانان هم مثل ديگران به مذهب علاقه مند هستند، ليكن مذهبى كه در آن، حقوق انسانها رعايت شود و راهكارهايى را ارائه كند كه از تضييع حقوق آنها جلوگيرى نمايد و آزادي هاى مشروع آنان را تأمين، و در يك جمله، ديني را مي خواهند که علاوه بر آخرت، دنياي آنان را نيز تأمين نمايد، لذا ما اگر خواستار اين هستيم كه ارتباط بين جوانان و مذهب حفظ شود بايد مذهب را آن چنان كه هست معرّفى كنيم، نه آن گونه كه سلايق شخصى اقتضا ميكند. زمانى كه امام خمينى(س) نهضت خود را شروع كرد، جمعيّتى كه بيشتر به منزل ايشان رفت و آمد داشت همين جوانان بودند و امام با معرّفى درست دين، و به وسيله آن، حركتش را به پيش برد.

جوانان و حجاب

*درگفتگوي آقاي توماس سيفرت خبرنگار هفته نامه نيوز اتريش با معظّم له:

هر نظامى، براى خودش قوانينى دارد كه بايد رعايت شود. در ايران هم آن چه كه قانون مجلس است و نمايندگان مردم تصويب كرده اند بايد عمل شود ولى حجاب از نظر فردى و شرعى يك وظيفه واجب الهى است. مشكل جوانها حجاب نيست، بلكه فشارهاى جانبى چون حمله به [...] و قتل [...] و سوء رفتارهايي است كه به آنها وارد ميشود.

جوانان و گرايش به عرفانهاي کاذب

*خبرنگار روزنامه يوميوري ژاپن: به نظر حضرت عالي رواج عرفانهاي شرقي و شيطان پرستي در ميان جوانان به چه علّت ميتواند باشد؟

پاسخ: اينها به اين خاطر است كه ما جوانها را تحويل نگرفتيم. اگر زمينه كار و فعاليّت و آزاديهاي مشروع را براي جوانان و دانشگاهيان فراهم ميكرديم، آنها به اين فكر نمي افتادند که به آن چه شما نام برديد گرايش پيدا کنند؛ و الاّ همين جوانها در زمان حيات امام(س) براي دفاع از اين مملكت روي مين مي رفتند و شهيد مي شدند. تقصير جوانها كه نيست! تقصير ماست كه نتوانستيم عملکرد درستي داشته باشيم. اگر هر كس در حدّ خودش به درستي انجام وظيفه ميکرد اين گونه نميشد كه خداي ناكرده بعد از سي سال تازه به جايي برسيم که گفته شود افكار جوانهاي ما رو به اشتباه مي رود.

فرهنگ سازي براي جوانان

* در گفتگوي خبرنگار تلويزيون مکزيک با معظّم له:

نگرش نسل جوان جامعه به مذهب يک نگرش توأم با آگاهي و بينش است نه يک نگرش ارتجاعي و واپس گرا. بايد به جوانان آزادي بيشتري داده شود و براي حلّ مشکلات مربوط به اين قشر بايد به گونهاي فرهنگ سازي شود که خود جوانان به سمت اعمال خلاف شرع نروند و فرهنگ سازي براي جواني که زيبايي طلب است و تازه ياب، مؤثرتر از شلاّق و سرنيزه است.

برخي رفتارها، سبب ايجاد تغييرات ميان جوانان

*آقاي سوتيروس دانيزس خبرنگار شبكه مگا از تلويزيون يونان:

در سالهاي اخير تغييرات جديدي در نحوه پوشش زنان و دختران و جوانان در تهران و برخى شهرهاى ديگر مشاهده مي شود، به نظر شما اين تغييرات ناشي از چه چيزي مي تواند باشد؟

پاسخ: مهم فطرت جوانان ماست كه با همه کم کاري و عملکردهاي بد، با اسلام پيوند دارند و به انقلاب علاقه مند هستند. اين تغييرات هم متأثر از عوامل ديگرى است و بعضاً ناشى از سركوب برخى غرايز و سلايق در سالهاي گذشته است. در حقيقت اکثر قريب به اتفاق اين رفتارها تقصير ديگران است نه خود جوانان؛ بسيارى از افراد صاحب قدرت در جامعه بايستي در رفتار و عقايد خود در برخود با افراد جامعه به ويژه جوانان تجديد نظر كنند.

آقاي دانيزس: آيا جوانان امروز به همان اندازه مذهبى هستند كه پدران و مادران آنها بوده اند؟

پاسخ: مذهب يك امر فطرى است، لذا نمي توان با امر فطرى مقابله و مبارزه كرد، ولى آنچه هست بعضى اعمال و رفتارها از طرف بعضى اشخاص مي تواند در مقطعى از زمان اين علاقه را تحت الشعاع قرار دهد، البته وظيفه ماست كه جوانان را ارشاد و آگاه كنيم و به آنها بفهمانيم كه اعمال منِ نوعى، ربطى به مذهب ندارد و حساب اشخاص را بايد از مذهب جدا كرد.

معرّفي سهولت دين، باعث جذب جوانان

*آقاي مايكل ريولز خبرنگار هفته نامه فرانسوي لكسپانسيون (Lexpansion):

آيا ميتوان بعضى از مقرّراتي را که به نظر سخت مي رسند ترك كرد، براى اين كه جوانها كمتر تحت فشار قرار گيرند؟

پاسخ: اصل احكام الهى قابل تغيير نيست مگر تغييري در موضوع آن صورت گيرد که حکم تابع موضوع است، ولى آن چه همه ما بايد به آن توجه داشته باشيم اين است كه احكام الهى سهل و آسان است و اگر ما با اين ديد و نگرش با جوانان برخورد كنيم، مطمئن هستم گرايش آنها به دين و احكام الهي بيشتر خواهد شد.

ارتباط گرايش جوانان به فرهنگ غرب و ارائه چهرهاي خشن از دين

*آقاى كريستوف وانر خبرنگار تلويزيون دويچه وله آلمان:

چگونه بايد رفتار كرد كه جوانان ايرانى به طرف غرب متمايل نشوند؟

پاسخ: ما بايد اسلام را آن گونه كه امام خمينى(س) و امثال ايشان بيان كردند، معرّفى كنيم كه در اين صورت گرايش به غرب پيدا نمي شود. امّا اگر اسلام را به نحو ديگرى معرفى كنيم و چهره دين را يك چهره خشن و عبوس معرّفى كنيم كه به جز زدن و زندان كردن چيز ديگرى ندارد، طبيعى است كه جوانها از اين دين فاصله گرفته و به ارزشهاى غربى گرايش پيدا مي كنند.